Onderwerpen:
- Krukas
- Kruktappen
- Contragewichten & lagers
- Oliepomp
Krukas:
De arbeidskrachten van de zuigers worden via de drijfstang op de krukas doorgegeven. De krukas is een massieve as die de translerende bewegingen van de drijfstang omzet in roterende bewegingen. Een krukas is lange as met daarop één of meerdere uitstekende krukken. Op deze krukken zitten de drijfstangen gemonteerd, die weer in verbinding staan met de zuigers. Als de zuiger van het BDP naar het ODP gaat, (van boven naar beneden) wordt de drijfstang naar beneden geduwd die dan vervolgens de krukas laat draaien.
Aan de voorkant van de krukas zitten vaak de distributieaandrijving en de krukaspoelie met eventueel de trillingsdemper. Aan de achterkant zitten het vliegwiel en de koppeling. Aan beide uiteinden zitten krukaskeerringen die voor de afdichting zorgen tussen de draaiende krukas en het motorblok.
Een krukas is een belangrijk onderdeel in alles wat een gemotoriseerde beweging maakt. De krukas moeten tot op de micrometer nauwkeurig ontworpen worden omdat er veel krachten op komen te staan. Bovendien maakt een krukas zeer hoge rotatiesnelheden waardoor een kleine constructie- of montagefout tot grote onbalans en beschadigingen kan leiden.
Het motortoerental, dat bijvoorbeeld door de toerenteller in het instrumentenpaneel wordt weergeven, wordt bepaald aan de hand van de aantal omwentelingen dat de krukas per minuut maakt. Het krukastoerental wordt gemeten door de krukaspositiesensor (soms ook BDP-sensor genoemd).
Kruktappen:
Om de verbrandingskrachten te verdelen over de gehele krukas, worden de arbeidsslagen verdeeld. Hiertoe is de krukas uitgevoerd met kruktappen. Deze kruktappen zijn bij een viercilinder lijnmotor om de 180° ten opzichte van elkaar verdraaid. Bij een V6 motor zijn de kruktappen vaak 60° ten opzichte van elkaar verdraaid.
Contragewichten & lagers:
De krukas wordt ook door massakrachten belast die afkomstig zijn van de op- en neergaande massabeweging. Om deze massakrachten te compenseren gebruikt men contragewichten die ter compensatie van de massakrachten dienen. Bij bepaalde motorconstructies is het niet voldoende om de trillingen d.m.v. de contragewichten te beperken. Hier worden dan balansassen in de motor toegepast. Zie hier het hoofdstuk balansas.
De krukas is in het motorblok gelagerd d.m.v. hoofdlagers. De krukas in bovenstaande afbeelding heeft van 5 hoofdlagers, maar er bestaan ook krukassen die 3 keer gelagerd zijn. Via boringen in de hoofdlagers en krukas worden de drijfstangen en zuigers van smering voorzien.
De krukas is bij een hoofdlager (vliegwielzijde of middelste) ook voorzien van axiale lagers. Deze lagers zijn bedoeld om de axiale krachten (in lengterichting) van de krukas, ten gevolgen van het intrappen van de koppeling, optrekken en afremmen, op te vangen.
Oliepomp:
De oliepomp wordt direct door de krukas aangedreven. De aandrijving kan via tandwielen, maar ook via een ketting plaatsvinden (zie afbeelding). Klik hier voor meer informatie over de oliepomp.
Gerelateerde pagina:
- Radiale en axiale krukasspeling meten (mechanische diagnose)