Onderwerpen:
- Inleiding
- Ruststroom meten
- Clandestiene verbruiker opsporen
- Veelvoorkomende oorzaken
Inleiding:
Om te voorkomen dat de accu leegloopt, moet de ruststroom bij een geparkeerd voertuig zo laag mogelijk zijn. Elektrische systemen als de centrale portiervergrendeling, eventueel uitgebreid met een alarmsysteem, moeten altijd stand-bye staan voor een sleutelsignaal of detectie bij een inbraak. Een ruststroom van minder dan 40 milliampère (0,04 A) is toegestaan. Ruststroom noemen we ook wel “lekstroom”.
Op het moment dat de ruststroom hoger is dan 40 mA is er sprake van een ruststroomverstoring. Er blijft een elektrisch component of systeem ingeschakeld terwijl de auto geparkeerd staat. Dit resulteert in een lege accu nadat het voertuig enige tijd stil heeft gestaan.
Een elektrische verbruiker die zorgt voor een ruststroomverstoring, maar niet zichtbaar en hoorbaar is, noemen we een “clandestiene verbruiker”. Dit is een ander woord voor “stille verbruiker”. Wanneer een accu na een nacht stilstaan leeg is, hoeft er niet direct sprake te zijn van een clandestiene verbruiker. De interne weerstand van een accu wordt hoger naarmate de accu ouder wordt. Bij lage temperaturen wordt de interne weerstand nog hoger. Een oude accu kan in de zomer nog prima functioneren, maar in de winter voor startproblemen zorgen. Ook verlichting die men aan heeft laten staan valt daar niet onder; men had dit namelijk makkelijk kunnen zien.
Bij een lege accu controleert men uiteraard als eerst de ladingstoestand en de capaciteit van de accu. Door meermaals te zijn diepontladen, kan een accu defect zijn geraakt. Een nieuwe accu zal ook hetzelfde lot ondergaan wanneer de bron van het probleem niet wordt opgelost. Op deze pagina worden de stappen getoond die men kan nemen om een clandestiene verbruiker op te sporen.
Ruststroom meten:
Om zeker te weten dat we te maken hebben met een clandestiene verbruiker, en niet met een storing in het accu- en / of laadsysteem van de auto, hangen we de stroomtang om de massakabel van de accu. Ook kan de Ampèrestand op de multimeter worden gebruikt om in serie te meten, maar dan moet er voorzichtig worden gehandeld om de meetpennen van de multimeter op de minkabel en de accu aan te sluiten voordat de accupool wordt gedemonteerd. Als men de accupool demonteert en vervolgens pas de multimeter aansluit, is het voertuig spanningsloos geweest. En dat is absoluut niet gewenst!
In dit voorbeeld gaan we uit van de meest simpele manier om de ruststroom te meten: met de stroomtang. Aan de volgende voorwaarden moet worden voldaan om een betrouwbare meting te krijgen:
- alle verbruikers moeten zijn uitgeschakeld;
- de auto moet zich in rustmodus (sleepmodus) bevinden;
- de deuren moeten zijn vergrendeld. Het alarm mag niet afgaan.
Omdat we toegang moeten hebben tot de zekeringenkasten in het interieur (in het dashboard en soms in de kofferbak) moeten alle deuren worden geopend en de sloten met de hand of schroevendraaier worden vergrendeld. Als een auto in rustmodus is mag men namelijk geen deur opentrekken: de auto wordt gewekt, alle CAN- en andere netwerken worden actief, de binnenverlichting en het display in het instrumentenpaneel gaan branden, waardoor men de ruststroom niet meer kan aflezen.
Na het vergrendelen van alle portieren duurt het tot 30 minuten voordat het voertuig in de rustmodus is beland. We hangen de stroomtang om de massakabel van de accu (zie de volgende afbeelding) en lezen de stroomsterkte af.
In de vorige paragraaf is verteld dat de rustmodus maximaal 40 mA (0,04 A) mag zijn. In dit voorbeeld meten we een stroom van 1,90 A. De ruststroom is te hoog.
In plaats van een stroomtang met een digitaal display, kan ook een stroomtang op een oscilloscoop worden gehangen. Daarmee kunnen we de ruststroom over een tijdsbestek van meerdere minuten of zelfs uren analyseren.
Clandestiene verbruiker opsporen:
In de vorige paragraaf is te zien dat de ruststroom te hoog is. De accu ontlaadt doordat er een elektrisch component in de auto aan blijft staan. We kunnen in de zekeringenkast op zoek gaan naar de zekering die dit betreffende component beschermt tegen te hoge stroom. De stroom van 1,90 A loopt immers door één van de zekeringen in de zekeringkast.
Een fout die veel mensen maken is dat zij één voor één de zekeringen uit de zekeringkast trekken. Als de juiste zekering eruit hebben getrokken, daalt de ruststroom naar bijna 0 A. Bij het opzoeken van het circuit waar de zekering zich in bevindt, kan men zien wat er aan is blijven staan. Echter, op deze manier kan men een storing ongewild tijdelijk verhelpen. Als hiermee bijvoorbeeld de voeding van een ECU wordt onderbroken, zal hij door een harde reset mogelijk enkele weken of maanden storingsvrij blijven. Je weet dus niet zeker of een storing tijdelijk of permanent is opgelost.
De juiste manier om te onderzoeken of er (te) veel stroom door een zekering loopt, is door middel van het meten van de spanningsval over de zekering.
Een zekering heeft een interne weerstand. Degene waardoor geen stroom loopt, heeft een spanningsval van 0 mV. De interne weerstand veroorzaakt een spanningsval op het moment dat er stroom doorheen loopt. In de volgende afbeelding zien we de meting van de spanningsval over een 20 A zekering.
De 6,4 mV spanningsverschil op beide zijden van de zekering zoeken we op in de tabel op de pagina: spanningsval over zekeringen. In de tabel zien we dat een spanningsval van 6,4 mV over de 20 A standaard zekering wordt veroorzaakt door een stroom van 1893 mA.
- de spanningsval van 6,4 mV komt in de tabel overeen met een stroomsterkte door de zekering van 1893 mA. Dit is: 1,893 A
- de ruststroom die is gemeten met de stroomtang bedraagt: 1,9 A;
- de verbruiker achter de zekering zorgt voor een stroom van 1893 mA;
- de ruststroom zonder deze verbruiker bedraagt 7 mA;
- kortom: de stroom door de verbruiker + de ruststroom van de auto zonder deze verbruiker is: 1893 + 7 = 1900 mA = 1,9 A.
In de werkplaatsdocumentatie zoeken in het zekeringenoverzicht op we op waar de zekering van is. In dit voorbeeld beschermt de zekering de achteraf ingebouwde bluetooth carkit tegen overbelasting. Bij het afkoppelen van de stekker van de bluetoothmodule daalt de ruststroom direct terug naar 7 mA. Dit betekent dat de bluetoothmodule aan blijft staan.
De volgende afbeelding van de bluetoothmodule is als voorbeeld gebruikt om de module te laten zien die achter het dashboard is weggewerkt, en dus niet kan worden gezien of hij is ingeschakeld of uitgeschakeld. Wellicht had de klant dit kunnen zien doordat zijn telefoon na het uitschakelen van de auto met de bluetooth verbonden bleef, maar een andere indicatie was er niet. De module zal moeten worden gerepareerd of vervangen.
Veelvoorkomende oorzaken:
Een clandestiene verbruiker is vaak achteraf ingebouwde of aangebrachte apparatuur waarmee de auto niet nieuw is afgeleverd. Denk daarbij aan carkits (bovenstaande voorbeeld), achteraf ingebouwde centrale portiervergrendeling, apparatuur in de 12 volt-aansluiting (al dan niet verborgen in de kofferbak of middenconsole) of een relais dat blijft plakken: aansluitingen 30 en 87 blijven dan doorverbonden waardoor er een (hoofd)stroom blijft lopen zonder dat het relais wordt aangestuurd. Vergeet ook niet het lampje in het dashboardkastje of de kofferbakverlichting te controleren; zeker bij wat oudere auto’s kunnen deze door een slechte schakelaar aan blijven staan zonder dat dit wordt gedetecteerd door een ECU, of tijdens rustmodus automatisch wordt uitgeschakeld.
Gerelateerde pagina’s: